zwervend

ik ben een nomade in de tijd

verlies, vervlecht.. stilte van ooit

in mij het onbereikbare van voorouders

gevoeld, gekend

omhelzen wil ik ze

koesteren in het zand

simon wijma

Opeens

Illustratie door Merakimiri

 ‘Kun je ook je geluk voorbij zijn?’ vroeg het lieveheersbeestje.

‘Mmm, wat’s dat’, zei het nijlpaard, die het lieveheersbeestje toch wel wat voelde kriebelen in zijn oor.

‘Nou’, zei lhb, ‘dat je dan, ja, heel tevreden bent maarre er niet van hoeft te gillen -niet steeds tenminste.’
‘Mmm’ bromde nijlpaard, ‘ik heb mijn grootvader daar wel eens over gehoord maar ikke eh, ja, eh, als je maar nat bent. Mijn geluk ligt in het water zeg maar, voormits ik nattigheid voel. En nou moe je gaan hoor want ik ga weer ff lekker een bek water halen.'
Lhb vloog gauw naar een mooie berkentak in de zon boven het water. Hij knisperde even met z’n vleugeltjes. Er ging een klein rillinkje door hem heen, een kleintje, maar toch lekker. Hij dommelde in, en net voor hij in slaap viel dwarrelde zijn laatste gedachte zachtjes tollend naar het water – zie je wel..
da kan…voorbij…

                                                                                                                                           

* Geschreven in 2016 en sindsdien vooral heel vaak voorgedragen. Heel blij met Miri's tekening!!

Luister en praat

 Sinds een tijdje maak ik talking sticks. De onderstaande heb ik gemaakt voor In het Wilde Weg. De wortel van een els die vlakbij de Drentse Aa lag. Gedoopt in datzelfde water. Gedroogd, bewerkt. 

Passend bij Tim en Leah en passend bij wat zij in de wereld willen zetten.

Rituele reiniging

Links mijn eerste praatstok, rechts een voor de Eemstuin in wording.

‘Opdat de voetpaden weer de maat der dingen worden’.

 

Zo noem ik vrij vertaald de missie van Zef Hemel. Waarin ik mij helemaal kan vinden. Zef heeft een leerstoel voor ruimtelijke ontwikkeling in het noorden. Voor vijf jaar. Een belangrijk leermiddel hierbij vormen wandelingen door de streek. Vandaar dat ik hem uitnodigde een dag samen te lopen.

Want het sluit mooi aan bij onze droom met Voetpaden vol Verhalen, waar ik momenteel samen met Marjan aan werk. Meer wandelroutes vol van  streekhistorie door voorheen anoniem boerenland leiden tot minder afstand tussen boer en burger en meer beleving van en waardering voor de natuur, ook in het toch wat taaie landschap rondom mijn woonplek Ten Boer.

De voetpaden en het lopen door het landschap zijn te bezien als een metafoor voor de menselijke maat. Voor de kleinschaligheid, voor te overziene projecten met werkelijke inspraak, voor hergebruik, voor lokale voedselvoorziening, weer echte binding tussen boer en landschap… maar ook voor vertraging in plaats van alles van achter je autoruit voorbij te zien snellen.

Anno 2023 zijn er vele urgente vraagstukken die vragen om de menselijke maat. Om duurzaamheid. Laat het noorden hierin een voortrekkersrol vervullen, in plaats van achter de fanfare van de oude politiek aan te hollen die maar blijft trompetteren over economische groei en grootse investeringen.

Loop je landschap, stil de tijd. 

 

 

Van ranja, kriebels en geborgenheid

 

 

We zitten aan de bosrand. Ranja, kleverige vingers. Achter me is de donkerte, dat voel ik. Gelukkig zit ik bij pabe. Want uit zo’n donker bos, daar stormde ooit dat everzwijn uit, rakelings bij ons picknickkleedje langs. Hartkloppingen.

Bos, dat is wandelen, zweet, verdwalen. Bos is ook Harz 1965. En lange reizen. Opel Kadett, eindeloos op de achterbank paarden tellen, of blauwe auto’s. Broertje links, ik rechts. Ranja, kleverige vingers.

Bos is ook beekjes, geluk bij stromend water. Of een bouwterrein. Of zee, strand. Ranja, kleverige vingers. Door het hoge gras; muggen, een sprinkhaan. Wat diesels plukken voor de konijnen.

Mijn vader  had zo’n schriftje voor zijn grassen. Voor zijn biologielessen op de landbouwschool zocht hij ze bijeen  - windhalm.. “ moeilijk te bestrijden”.. tja.. het was allereerst een landbouwschool en dan hebben we het al gauw over onkruid.. ongewenst kruid dus.

 

Onkruid, dat is wat Leah en Tim koesteren.. want bij hen leer ik ook over grassen. En hoef ze vooral niet meer te bestrijden, integendeel. We zitten in de kring op een veldje. We sluiten onze ogen en mogen voelen en proeven. ‘Sweetgrass’ , of ‘grove den’.. ah en ze vraagt je hoe geur aan vroeger doet denken. Ja. Ja ik weet nog van geur van bos. Is sweetgrass hetzelfde  als het reukgras dat ik tegenkom in het oude schriftje?

We zijn met Tim en Leah van In het Wilde Weg op stap. De eerste dagen van ons samenzijn in de natuur dat Being Nature is gedoopt. Een opleiding…dat dekt de lading niet zo. Het is beleving, vervoering, verrassing. Je verbazen over het wonder om ons heen dat natuur heet. Van de verborgen talenten van de wolf als spoorzoeker, tot de les dat een beetje wegberm  een soort lopend buffet vormt van heerlijke eetbare planten, stengels, bloemen. We zijn te gast in wat om ons heen is, ons vormt, en wat we dan natuur hebben genoemd.

Being Nature is een jaarprogramma. Wat een heerlijk vooruitzicht. Het is zo voedend, het buiten zijn, de verstilling. Als ik weer thuis ben loop ik verdwaasd door de supermarkt langs schappen vol met wat we voedsel noemen. En heb nu al heimwee naar mijn paardebloemsoepje en hondsdrafsaus  van gisteren.

Dankjewel wind, je waaide me. Wolf, ik zag je. Ik bescherm jou ook wolf, ik help je.

We waren te gast bij Leah Groeneweg en Tim Horneman op het prachtige terrein van de Witte Raaf in Ravenswoud.

www.inhetwildeweg.nl                                                                                          www.de-witte-raaf.nl

 

 

 

Voor de wereld, die we zien en liefhebben, en voor wat al was,

 

Bie Diekshörn

De eindeloos hoge populieren zwaaien in de wind. De vader van de boer plantte ze lang geleden om zijn hoeve te beschermen. Thuis van de kraai en de buizerd.  Die miauwende rover zeilt onder de wolken. Die onveranderlijk zijn, zijn.

Oude man staart over het veld. Ziet en ziet niet. Mompelt van ver. Denkt aan wat was. Peinst. Ja. Zo was het. Wandel terug in de tijd.

Ja daar stond het oude huisje van de pachters. En nog een bomenrij. Hier spanden we de paarden voor de ploeg. Patrijzen riepen in het koren. Kerkklok in Stedum, verder stil.

De overgrootvader spitte aan de dijk langs de maar, tot deze in het voorjaar weer sterk was. Het schuitje haalde klei van Wittewierum, waar het klooster was.

Van Duitsland kwam een handelsman. Hij lachte tegen de blozende melkmeid. En bleef. Vroeg haar hand. En werd boer. Hij dorste het graan. Mestte de varkens. Sloeg vlas.  

De hoeve werd gesticht door het klooster. Een goede pachter werd gevonden. Hij wist van spelt en akkers vol gerst. Een beurtschip ging er mee naar Appingedam.

Winteravond. Zijn opa vertelde. Soms kwam het water nog. Niet lang, maar een koe verdronk. Een molen werd gebouwd om te malen.

Zijn oma verhaalde van haar overgrootvader die werkte met de witte monniken, aan de dijk. En ze bouwden een sluisje voor het water. Werd waterschap.

Wat hier toen was. Tijd in de mist. Zee in land in zee.
Gauw, breng wat wier op de kant. Maak vuur, we kleumen. Trek de geit mee. Het vlot houdt niet. We moeten terug naar de wierde, en dan naar het woud. Het water stijgt. We gaan in de zomer weer.

Het water. Het water. Verre Waddenzee.  
                                                                                       

                             Simon Wijma / Ten Boer / 1023-2023

(Impressies van duizend jaar geschiedenis van deze plek, geinspireerd door het uitzicht vanuit mijn huis en Voetpaden vol Verhalen)

hier de dag | hier de nacht

We zaten bij het vuur en wijdden onze spiraal in. Het eeuwenoude symbool voor inzicht in je levensloop. De schemer kleurde het land. En opeens zat daar op de paal bij het bruggetje de uil. Een paar meter bij ons vandaan. Ze kwam en zag dat het goed was. Al gauw werd de uil afgehaald door een tweede en samen vlogen ze de nacht in. En ik denk terug aan een tijdje geleden. Samen zitten we in Marjan’s huis en genieten met de lichten uit van de invallende schemer. En opeens staat die ree ons aan te staren vanuit het weiland. Magische momenten. De natuur. Wat zegt ze ons.

Heerlijk vinden we het op Marjan’s land bezig te zijn. Dat ene overhoekje niet te maaien, want de jonge haas vindt er rust en onderdak. En in het oude riet nestelen de roodborsttapuiten.
Bevoorrecht voel ik me op een steenworp afstand van deze fijne plek nog een thuis in te gaan richten. Over enige tijd ga ik op het naastgelegen weiland wonen. Naast de al bestaande tiny houses beginnen we nog een fraai nieuw woonproject. Landjegoed heet het. Ik zal er gauw wel weer over berichten. En zo neem ik langzaamaan na 5 jaar afscheid van de Biotoop en de stad.

De tussentijd, de coronatijd heeft me geholpen een besluit over mijn thuisplek te nemen. Dit jaar ga ik me richten op dit project. En heb nog helemaal geen aandrang mijn ‘oude’ werk weer op te pakken.. Dit jaar zijn er geen reizen en wellicht ook geen coaching. Komt het terug? Ik wil meer de richting op van healing. Nog meer diepgang. Duurzamer; niet meer vliegen. Nog meer vertraging.

Ontmoetingen. Ook jij bent welkom bij ons vuur. Stil de tijd. 

make it rain

Blad en mos kruipen in de herinnering. Odessa 1892, Lviv 1920, wat meer drukt dat mer à boire uit. Mer, mir. Mirre. Die wonde over wat later kwam zal eens geheeld gedicht zijn. Woorden bij de oude joodse stenen van Berlijn. Want ik weet en voel het, die verloren wereld.

Die zin van Nicolas Bouvier komt erbij op. We hebben tovenaars even hard nodig als vergetelheid zand. Ja. Vergeet. En maak nieuw.

Dit is de wereld. Zij verschijnt me. Drukt uit. Zo diep is het verlangen naar niets. Lawaai is alom. Ik wil geen prikkeling van buiten. . 

het stille binnen waarin enkel vogels mogen met hun levensstem. Of mijn muze met haar pianoklanken

En verder de stilte. Het niets.

make it rain

Simon Wijma

Foto: Jüdischer Friedhof Berlin-Weißensee, 2014.

Aan de rand

Altijd al hebben de mensen aan de rand me gefascineerd. De zwervers, de minderheden, zij die anders zijn, de ballingen. Zoals de Roma, de joden, de Armeniërs. Dus was ik vandaag in Assen bij de jaarlijkse herdenking van de Armeense genocide. Omdat voor het eerst ook een Turk en een Koerd een krans legden haalde dit het NOS Journaal.

Het beeld van de oude man raakte me. Na 104 jaar kunnen hier geen overlevenden meer aanwezig zijn, maar het voelde erg dichtbij. Hij bleek op weg te zijn om zijn zoon te steunen.

Ik sta achter je, zoon.

Eeuwen van haat
Onlangs keek ik de serie Bloedbroeders. De Armeense kwestie wordt onderzocht door een Turk en een Armeniër, ze reizen het hele land door. Turkije, het is een mooi aards land, ik wil er graag nog eens heen, maar ook is het voor onze begrippen zo radicaal nationalistisch. Ik heb er moeite mee als ik hier met Turken over praat. De regering en een groot deel van de bevolking ontkennen de genocide op de Armeniërs van 1915. Iets waar ik me erg over kan opwinden, want de feiten zijn glashelder.

De feiten
In de nadagen van het Ottomaanse Rijk stonden de Jong-Turken op, een beweging die een moderne en stabiele staat wilde vormen. In de Balkanoorlogen hadden landen als Bulgarije zich bevrijd van het Ottomaanse Rijk. De Jong-Turken stelden hen tot voorbeeld en beseften dat eenheid telde: het streven naar een homogene staat, één volk, één godsdienst maakte de Bulgaarse opstand succesvol. In het oude Ottomaanse Rijk leefden vele volkeren vreedzaam tezamen, in het nieuwe Turkije was hiervoor geen ruimte. De christelijke Armeniërs waren het voornaamste slachtoffer. Ze bewoonden grote delen van Oost-Turkije en waren welvarender dan de Turkse bevolking. Verdrijving zou ook ruimte scheppen voor de vele Turken die van de Balkan waren verdreven.  De Armeniërs vroegen om autonomie en zochten hulp bij het westen en Rusland, ook hierom werden zij diep gewantrouwd.

Regie
De verdrijving van Armeniërs was systematisch en er werd niets gedaan om hen te laten overleven.
Talaat Pasja, een van de regeringsleiders, regisseerde het programma. Hij rekruteerde Turken vol wrok die van de Balkan waren verdreven, maar ook gevangenen, om het vuile werk te doen. Hij liet ze de vrije hand. Hele landstreken werden ontvolkt. Soms werden de Armeniërs meteen vermoord, vaker nog werden ze op dodenmars gezonden naar de Syrische woestijn, vrijwel zonder enige verzorging. Door de ontberingen stierf een groot deel van de mensen onderweg. De westerse landen hadden het te 'druk' met de oorlog om veel te kunnen of willen doen.

Bewijs
Naar schatting tussen de 800.000 en 1,5 miljoen Armeniërs kwam om in de periode 1915-1917.
De Turken zeggen vaak dat de Armeniërs begonnen. Zeker was er gewapende strijd, en met name de wraakacties na de genocide van Armeense kant staan in het Turkse geheugen gegrift.  Die staan echter in geen verhouding tot de planmatige verdrijving van en moord op een heel volk. Naar schatting 3.000 tot 10.000 Turken zijn door Armeniërs vermoord tussen 1914 en 1917.
Dit conflict en deze tegenstelling kent al een lange voorgeschiedenis en valt niet los te zien van de val van het Ottomaanse Rijk en internationale ontwikkelingen. Eind 19e eeuw onder de sultan vond ook al een massamoord plaats met 200 tot 300.000 Armeense slachtoffers.

Wraak
Soghomon Tehlirian, een jonge Armeniër, overleefde als enige van een groep van duizend de uitroeiing van zijn dorp. Hij zag als jongen de verkrachting van zijn zus en de moord op zijn familie voor zijn ogen gebeuren. In 1921 schoot hij Talaat Pasja in Berlijn dood, waarschijnlijk ondersteund door of zelfs in opdracht van westerse inlichtingendiensten. Hij werd vrijgesproken van schuld. Talaat Pasja wordt als een held vereerd in Turkije. In Turkije zul je geen monumenten aantreffen die de Armeniërs herdenken, wel voor de Turkse slachtoffers van de Armeense wraakacties.

Diaspora
De Armeense geschiedenis lijkt in veel opzichten op de joodse. Overal ter wereld zijn Armeense gemeenschappen. De Armeniërs zijn evenals de joden vaak succesvolle migranten. Er wonen meer Armeniërs verspreid over de wereld dat in het land zelf. In Nederland wonen ongeveer 18.000 Armeniërs. De banden met de westerse wereld zijn vooral door religie vaak sterk, al in 301 na Chr. nam het Armeense volk als eerste ter wereld het christendom als staatsgodsdienst aan.
Van over de grens, in het nu onafhankelijke Armenië, kijken de Armeniërs vol afgunst en nog steeds haat naar de onbereikbare Ararat, hun heilige berg op Turks grondgebied.

Sporen

Ik weet niet wanneer deze foto is genomen, maar men zegt dat anno 2019 nog steeds de beenderen van omgekomen Armeniërs te zien zijn in het zand van de Syrische woestijn. De filmmakers konden dit niet onderzoeken door de burgeroorlog.
 
Aan te raden serie, Bloedbroeders. Omdat op 24 april 1915 het bloedbad begon in Constantinopel, is dit de dag waarop jaarlijks de Armeense genocide wordt herdacht.

Prachtig boek:
http://watweegteenboek.blogspot.com/2014/10/tegen-het-vergeten.html

War of the worlds

Blik naar het oosten

Bremen verraste me. Veel meer overeenkomsten met Berlijn dan ik had verwacht. We komen er weinig, terwijl het dichterbij Groningen ligt dan Amsterdam. Feitelijk is Bremen boeiender.. werelds, aardser, wat rauw ...  als havenstad, en ergens ook als stad van de genotmiddelen... van de grote koffiebranderijen, bierbrouwerijen en tabaksfabrieken.

Reclame in het Hauptbahnhof

Rauw ook door de horden Werder Bremen fans. Tijdens een stadswandeling werden we begeleid door de oergeluiden uit het stadion. Op straat zoveel mensen met een biertje, zwalkende mensen ook van het biertje teveel. En zwervers, veel zwervers. Inclusief het keurige dametje dat de vuilnisbakken afschuimde op zoek naar weet ik wat.

Ooit in een ver verleden belandde ik voor het eerst in Bremen, helemaal zonder geld, terug van een wandelavontuur in Zweden, en een oudere man bood me een slaapplek. Flarden van herinnering; met de tram door nachtelijk Bremen, een sobere flat. Ik was jong en wist weinig van het leven. Hij heette Johann Sobotta, en ik vond de naam wat verdacht, zeker toen hij over de oorlog begon en vertelde dat hij bij de Wehrmacht geen foute dingen had gedaan. Nu begrijp ik dat wel. Evenzo de heikele kwestie van de slaapplek. Ik zal toch wat benauwd hebben gekeken, want op een gegeven moment zei hij: 'Es ist gut. Ich bin kein Schwule.' Het werd een fijn bezoek.

In het raam boven Jezus het Alziend Oog, een opvallend symbool. Voor god of voor...?

Mijn tweede reis naar Bremen was afgelopen weekend. Mooie momenten in de Dom. Ik fluisterde eerst tegen mijn reisgenote dat ik de Noord-Europese kathedralen zo saai vindt, als je Spanje gewend bent. Maar ik heb mijn mening bijgesteld..
Al in 782 werd op deze plek - een zandduin van een paar meter hoog langs de Weser - een houten kerk gebouwd. Later kwam de Dom. Je merkt aan alles dat deze kerk midden in de samenleving staat. Er is een prachtige stilteruimte voor iedereen in een oeroud keldergewelf. In de kerk wordt koffie en overheerlijke zelfgebakken taart geserveerd van goede doeleninzamelaars. Oeh... en de Duutsers snijden altijd van die heerlijk grote stukken af.

Echo van Al-Andalus..
Zeer opvallend zijn de twee enorme menorahs bij het altaar.
Een prachtig verzoenend gebaar vind ik dat.

Natuurlijk ook de stad uit! Het Hasbrucher Urwald. Een bos dat al in de 12e eeuw in de kronieken voorkomt. Vogelparadijs.

Deze eeuwenoude eik (de Amalieneiche) is in een storm geveld. Hij was al hol van binnen.

De eeuwenoude eiken zijn zo bijzonder dat ze eigen namen hebben gekregen. Het was wat ver naar de beroemdste van alle. Een stamomtrek van 8 meter, daar wil ik wel een eindje voor sjouwen. Net bij de boom aangekomen, in de schemering, stopte de batterij van mijn camera ermee.. Dus even een winters plaatje geleend.

De Friederikeneiche is twaalfhonderd jaar oud! Ongelooflijk. Wat een magische momenten bij deze boom te zitten en het langzaam donker te zien worden. Het bezoeken waard, dit bos!

Dit glas-in-lood venster deed me denken aan de schitterende kathedraal van Leon. De schoonheid is dezelfde.

Cheb's water is a Jewish story written and narrated by Simon Wijma

Lemberg is now Lvov, a Ukrainian city near the Polish border. Before WW ll Eastern Europe had a very large Jewish population. Few have survived the Holocaust.
Tekst verhaal:
http://watweegteenboek.blogspot.nl/2012/12/chebs-water.html

Man, ga es een een vak leren

Ik had werk waarbij je niet in vijf minuten kon uitleggen wat je precies doet. Dat moest ik toch maar niet meer willen.

En nu. Reisleider. Speaks for itself. Lekker.

Vorig jaar een vakopleiding bij het Ivor gedaan in Zwolle, erg inspirerend. En nu... groepen begeleiden op de Camino de Santiago. Tussendoor van alles. Lopen in Nederland. Schrijven. Coachingswandelingen. Werken met en voor mannen. Enzovoort. Het is volop in ontwikkeling. Als je me vraagt: wat ben je? zeg ik: ik ben Simon. Reizen en schrijven...het zijn de middelen. Het gaat om het doel - verbinding en liefde.

Er komen wat bedrijfsnamen voorbij. The Shepherd's Walk. walkwithme.com walkwithyou.com
Flamenco ('een boer die aan de zwerf is'). Pastorale. Dan - Walk with Simon, dat is het. Juist niet individualistisch of narcistisch, maar: je gaat met mij als persoon op stap en ik zet me er volop voor in om met jullie mijn passie voor het wandelen, voor Spanje, maar vooral voor het leven te delen.

We zien wel waar het heen gaat. Met Simon loopt het wel los.

Stiltewandeling rond Haren bij avond in 19 foto's

Boerenzwaluwen ook dit jaar weer exact op 13 april terug uit Afrika

Lekker bij mammie slapen

Veefokbedrijf Hoving Oosterweg

Mijn geliefde wilg

Lekker bij mammie 

Reeën zijn hier altijd, een stuk of 15

Zwanen altijd indrukwekkend

De oude vuilstort van Haren

Wat doen we jongens?

Nog even dooreten

Toch maar er van door

Los

Wij gaan ook zo, je weet maar nooit

Avond valt

Waterpoel

1 mei 2016 tussen 19:30 en 20:30 uur